دستگاه iud

دستگاه IUD (Intrauterine Device) یا دستگاه داخل رحمی یک روش پیشگیری از بارداری است که در داخل رحم قرار می‌گیرد و به‌منظور جلوگیری از بارداری به کار می‌رود. IUD یک ابزار کوچک و معمولاً پلاستیکی است که توسط پزشک در داخل رحم قرار داده می‌شود. این دستگاه یکی از روش‌های مؤثر و بلندمدت جلوگیری از بارداری است که به طور معمول نیازی به توجه روزانه ندارد و به مدت طولانی مؤثر است.

انواع دستگاه IUD

دستگاه‌های IUD در دو نوع اصلی موجود هستند:

1. IUD هورمونی (Hormonal IUD):

   • این نوع IUD به‌طور مداوم مقدار کمی هورمون پروژسترون (به‌طور خاص لوونورژسترل) را آزاد می‌کند. این هورمون باعث جلوگیری از تخمک‌گذاری (آماده شدن تخمک برای بارداری) و تغییراتی در مخاط رحم می‌شود که مانع از کاشت تخمک بارور شده در رحم می‌شود. همچنین، این دستگاه می‌تواند مخاط دهانه رحم را غلیظ‌تر کند و از عبور اسپرم جلوگیری کند.
   • مدت‌زمان مؤثر: IUD‌های هورمونی معمولاً بین 3 تا 7 سال موثر هستند، بسته به نوع و برند دستگاه.
   • مزایا:
     • پیشگیری بسیار مؤثر از بارداری (بیش از 99%).
     • کاهش خونریزی و درد قاعدگی.
     • برخی از انواع آن می‌توانند به درمان آندومتریوز و سایر مشکلات رحم کمک کنند.
     • قابل برگشت است؛ یعنی پس از خارج کردن دستگاه، قدرت باروری فرد به سرعت برمی‌گردد.
   • معایب:
     • ممکن است برخی عوارض جانبی مانند تغییرات در چرخه قاعدگی، لکه‌بینی، یا احساس درد در طول دوره استفاده ایجاد شود.
     • نیاز به تجویز پزشک و قرار دادن آن در رحم.

2. IUD غیر هورمونی یا مسی (Copper IUD):

   • این نوع IUD از یک سیم مسی به دور خود ساخته شده است که به مدت طولانی در رحم باقی می‌ماند. مس به‌طور طبیعی خواص ضد باکتری و ضد التهابی دارد که می‌تواند اسپرم‌ها را از حرکت و ورود به تخمک جلوگیری کند. این دستگاه همچنین باعث ایجاد واکنش التهابی در رحم می‌شود که محیط را برای تخمک بارور نامناسب می‌کند.
   • مدت‌زمان مؤثر: IUD مسی معمولاً تا 10 سال مؤثر است.
   • مزایا:
     • عدم استفاده از هورمون‌ها، بنابراین برای افرادی که به هورمون‌ها حساسیت دارند یا ترجیح می‌دهند از روش‌های غیر هورمونی استفاده کنند، مناسب است.
     • مؤثر در پیشگیری از بارداری (بیش از 99%).
   • معایب:
     • ممکن است خونریزی‌های قاعدگی را افزایش دهد.
     • در ابتدای استفاده، ممکن است درد یا خونریزی غیر طبیعی وجود داشته باشد.
     • نیاز به تجویز پزشک و قرار دادن آن در رحم.

نحوه استفاده و قرار دادن دستگاه IUD

دستگاه IUD باید توسط پزشک متخصص یا ماما در مطب یا کلینیک قرار داده شود. این فرآیند معمولاً چند دقیقه طول می‌کشد و معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا آرامبخش انجام می‌شود. پزشک از ابزارهای خاصی برای وارد کردن دستگاه به داخل رحم استفاده می‌کند.

مزایای دستگاه IUD

1. روش بلندمدت و مؤثر:

   • IUD یکی از مؤثرترین روش‌های پیشگیری از بارداری است. در صورتی که به‌درستی استفاده شود، میزان اثرگذاری آن بیش از 99 درصد است.
   • برای افرادی که نمی‌خواهند هر روز قرص مصرف کنند یا نگران روش‌های کوتاه‌مدت پیشگیری از بارداری هستند، IUD یک انتخاب عالی است.

2. عدم نیاز به توجه روزانه:

   • پس از قرار دادن دستگاه، نیازی به انجام اقدام‌های روزانه یا هفتگی برای پیشگیری از بارداری نیست. این ویژگی باعث راحتی بیشتر در استفاده از این دستگاه می‌شود.

3. قابل برگشت بودن:

   • یکی از مهم‌ترین مزایای دستگاه IUD این است که پس از خارج کردن آن، باروری فرد به‌طور طبیعی و سریع بازمی‌گردد. به همین دلیل، بسیاری از خانم‌ها از این روش به‌عنوان یک گزینه موقت و قابل برگشت استفاده می‌کنند.

4. مناسب برای کسانی که به هورمون‌ها حساسیت دارند:

   • IUD مسی برای کسانی که به هورمون‌ها حساسیت دارند یا تمایلی به استفاده از روش‌های هورمونی ندارند، گزینه مناسبی است.

5. کاهش علائم قاعدگی در برخی از انواع هورمونی:

   • برخی از IUD‌های هورمونی ممکن است خونریزی و درد قاعدگی را کاهش دهند و برای خانم‌هایی که با قاعدگی‌های سنگین مشکل دارند، مفید باشند.

معایب و عوارض جانبی دستگاه IUD

1. خطرات بالقوه برای رحم:

   • در موارد نادر، دستگاه IUD می‌تواند باعث آسیب به رحم شود یا در طول قرار دادن، به دیواره رحم آسیب وارد کند.
   • در برخی موارد، IUD ممکن است از محل خود جابه‌جا شود یا خارج شود که نیاز به مراجعه به پزشک برای تنظیم یا تعویض دارد.

2. خونریزی یا درد در ابتدا:

   • در ابتدای استفاده از IUD ممکن است خونریزی غیر طبیعی یا لکه‌بینی مشاهده شود. همچنین ممکن است فرد در دوران ابتدایی استفاده از دستگاه احساس درد یا ناراحتی کند.

3. افزایش خطر عفونت‌های رحمی:

   • در ماه‌های اول پس از قرار دادن IUD، خطر ابتلا به عفونت‌های رحمی ممکن است افزایش یابد. به‌ویژه اگر در طی 20 روز اول پس از قرار دادن دستگاه رابطه جنسی انجام شود.

4. عدم حفاظت در برابر بیماری‌های مقاربتی (STDs):

   • دستگاه IUD تنها از بارداری جلوگیری می‌کند و هیچ‌گونه حفاظتی در برابر بیماری‌های مقاربتی ارائه نمی‌دهد. برای پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی باید از کاندوم استفاده شود.

5. احتمال حساسیت به هورمون‌ها (در IUD هورمونی):

   • بعضی از خانم‌ها ممکن است به هورمون‌هایی که در IUD هورمونی آزاد می‌شود حساسیت داشته باشند و دچار عوارضی مثل تغییرات خلقی، سردرد یا کاهش میل جنسی شوند.

نکات مهم درباره دستگاه IUD:

• کنترل و پیگیری: پس از قرار دادن دستگاه، بهتر است به‌طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا از جایگاه صحیح دستگاه و وضعیت رحم خود اطمینان حاصل کنید.
• تعویض دستگاه: با گذشت زمان، عمر مفید دستگاه تمام می‌شود و باید آن را با دستگاه جدیدی جایگزین کرد. IUD‌های مسی معمولاً تا 10 سال و IUD‌های هورمونی معمولاً بین 3 تا 7 سال مؤثر هستند.
• عدم استفاده در برخی موارد: IUD برای همه زنان مناسب نیست. زنانی که بارداری دارند، عفونت‌های رحمی یا بیماری‌های مقاربتی فعال دارند، یا مشکلات خاصی مانند سرطان رحم دارند، نباید از این روش استفاده کنند.

نتیجه‌گیری:

دستگاه IUD یکی از مؤثرترین و بلندمدت‌ترین روش‌های پیشگیری از بارداری است که می‌تواند یک انتخاب مناسب برای زنان باشد که به دنبال روشی ایمن و بدون نیاز به توجه روزانه هستند. انتخاب بین نوع هورمونی یا مسی بستگی به نیاز فرد و شرایط خاص او دارد. با این حال، پیش از تصمیم‌گیری درباره استفاده از IUD، مشاوره با پزشک متخصص بسیار مهم است تا روش مناسب متناسب با وضعیت سلامت فرد انتخاب شود.